Productiesysteem ontwikkeld door de Toyota Motor Corporation om de beste kwaliteit, de laagste kosten en de kortste doorlooptijd te realiseren door verspilling te elimineren. Het TPS bestaat uit twee pijlers, Just-in-Time en Jidoka, en wordt vaak geïllustreerd aan de hand van een huis (zie illustratie). Het TPS wordt in stand gehouden en verbeterd door iteraties van gestandaardiseerd werk en kaizen en volgt PDCA oftewel de wetenschappelijke methode.
De ontwikkeling van het TPS wordt toegeschreven aan Taiichi Ohno, het hoofd Productie bij Toyota in de periode na de Tweede Wereldoorlog. Ohno begon bij de verspaningswerkzaamheden en liet in de jaren vijftig en zestig van daaruit de rest van Toyota kennismaken met het TPS. In de jaren zestig en zeventig introduceerde hij het systeem ook bij de leveranciers van Toyota. Buiten Japan begon de verspreiding ervan serieuze vormen aan te nemen na het ontstaan van de joint venture tussen Toyota en General Motors – NUMMI – in Californië in 1984.
De concepten Just-in-Time (JIT) en Jidoka dateren allebei uit de periode voor de oorlog. Sakichi Toyoda, de oprichter van de Toyota Group, vond het concept Jidoka aan het begin van de twintigste eeuw uit door een systeem in zijn automatische weefgetouwen te integreren dat ervoor zorgde dat een weefgetouw stilhield zodra
er een draad brak. Dit maakte aanzienlijke kwaliteitsverbeteringen mogelijk en zorgde ervoor dat medewerkers hun handen vrij kregen om meer waardecreërend werk te doen dan alleen maar machines in de gaten te houden. Uiteindelijk vond dit eenvoudige concept zijn weg naar elke machine, elke productielijn en elke Toyota-activiteit.
Onderstaand het huis van het Toyota Production System:
Kiichiro Toyoda, de zoon van Sakichi en de oprichter van de Toyota-autobusiness, ontwikkelde het Just-in-Time concept in de jaren dertig van de twintigste eeuw. Hij besloot dat er bij Toyota geen sprake mocht zijn van overtollige voorraad en dat Toyota ernaar moest streven om in samenwerking met zijn leveranciers de productie te nivelleren. Onder het leiderschap van Ohno ontwikkelde JIT zich tot een uniek systeem van materiaal- en informatieflows om overproductie tegen te gaan.
Het TPS verwierf wereldwijd erkenning als het model- productiesysteem na de verschijning van het boek The Machine that Changed the World (1990), het resultaat van vijf jaar onderzoek onder leiding van het Massachusetts Institute of Technology. De onderzoekers van het MIT ontdekten dat het TPS zo veel effectiever en efficiënter was dan de traditionele massaproductie dat het een compleet nieuw paradigma vormde. Zij introduceerden de term Lean productie om deze radicaal andere benadering van productie mee aan te duiden.