Heijunka

Nivellering van het type en de hoeveelheid productie gedurende een vaste periode, waardoor de productie op een efficiënte manier kan voldoen aan de eisen van de klant. 

Batchvorming wordt voorkomen en voorraden, kapitaalkosten, mankracht en de productiedoorlooptijd blijven binnen de hele value stream tot een minimum beperkt. 

Stel je bij nivellering van de hoeveelheid productie voor dat een producent stelselmatig orders ontvangt voor 500 items per week, maar met een aanzienlijke variatie per dag: op maandag komt er een order voor 200 stuks binnen, op dinsdag een voor 100, op woensdag een voor 50, op donderdag een voor 100 en op vrijdag een voor 

50. Om de productie te nivelleren zou de producent ervoor kunnen zorgen dat er een kleine buffer van eindproducten klaar is voor levering. Op die manier kan hij adequaat inspelen op de hoge vraag van maandag en gedurende de hele week de dagelijkse productie op 100 stuks houden. Door helemaal aan het einde van de value stream een kleine hoeveelheid eindproducten in voorraad te houden, kan deze producent de vraag voor zijn fabriek en zijn leveranciers nivelleren, waardoor hij binnen de gehele value stream efficiënter gebruikmaakt van zijn assets en adequaat reageert op de vraag van de klant. 

Stel je bij nivellering van het type product (zie ook illustratie pagina 35) voor dat een bedrijf dat T-shirts maakt modellen A, B, C en D aan het publiek aanbiedt en dat de wekelijkse vraag voor T-shirts vijf van model A bedraagt, drie van model B en twee elk van modellen C en D. Een massaproducent, die schaalvoordelen probeert te realiseren en omstellingen tot een minimum probeert te beperken, zou deze producten waarschijnlijk produceren in de wekelijkse volgorde AAAAABBBCCDD. 

Een Lean producent, die zich realiseert wat er gebeurt als hij grote, infrequente orders naar leveranciers stuurt, zou ernaar streven om de herhalende volgorde AABCDAABCDAB in te bouwen en de bijpassende verbeteringen aan het productiesysteem door te voeren, zoals reductie van omsteltijden. Afhankelijk van veranderende orders van klanten zou deze reeks periodiek worden aangepast. 

In het Japans betekent het woord heijunka globaal ‘gelijkschakeling’.